شکست آمریکا در عراق فرصتی کمیاب را در اختیار ایران گذاشت

روزنامه نیویورک تایمز به نقل از تحلیلگران نوشت: بوش و مقامات نظامی آمریکا در هفته‌های اخیر به طور فزاینده‌ای ایران را به دخالت در امور عراق متهم کرده‌اند؛ در حالی که از منظر ایران با توجه به منافع بلندمدتش در عراق ، این آمریکاست که در حیات پشتی این کشور دخالت می‌کند.

از نخستین ساعات اشغال عراق به وسیله آمریکا دست کم تعدادی از افراد دولت بوش فرصتی را برای محدود کردن نفوذ رهبران شیعه‌ی عراق با ایجاد یک مرکز جایگزین که به شکل موثری از نظر ایدئولوژیک، سیاسی و استراتژیک تهران را خنثی کند شاهد بودند.

این گزارش حاکی است: این برای ایرانی‌ها کاملا روشن بود. مقامات ایران که با 100 هزار سرباز آمریکایی در پشت در کاخ سفیدی که سیاست جنگ پیش دستانه را دنبال می‌کند روبرو شدند به سرعت تلاش کردند تا مانع از تحکیم دایمی موقعیت آمریکا شوند.

طلال آرتیسی، یک محقق و نویسنده در امور خاورمیانه در لبنان ادعا کرد: سیاست ایران در عراق در جهت جلوگیری از آن است که آمریکا احساس ایمنی و امنیت داشته باشد و اینکه از تشکیل دولت هوادار آمریکا در عراق جلوگیری کند و دست کم دولتی در عراق بر سر کار باشد که نسبت به ایران احساس خصومت نکند. در حالی که آمریکا عراق را مخاطره‌ای می‌بیند که بر منافع خارجی‌اش در سالهای پیش رو تاثیر خواهد گذاشت ایران شاهد یک همسایه‌ی اشغال شده‌ است که روابط مذهبی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی نزدیکی با آن دارد. در حالی که ایران فارس و عراب عرب است هر دو دارای اکثریت جمعیت شیعه هستند.

آرتیسی گفت: روابط تاریخی، مذهبی و اقتصادی با عراق ایران را به جلوگیری از تبدیل شدن آمریکا به تنها قدرت در عراق مشتاق می‌سازد. آنها برای حفظ این روابط و حفظ امنیت ملی‌شان که با حضور آمریکا در عراق تهدید می‌شود احساس وظیفه می‌کنند. به لحاظ استراتژیک شکست آمریکا در ایمن کردن موقعیتش در عراق فرصتی کمیاب را در اختیار تهران گذاشت تا توازن قدرت در همسایگی‌اش را که از مدت‌ها قبل با خواسته‌هایش خصومت داشت را دوباره تنظیم کند.

ایران تا پیش از 11 سپتامبر با کشورهایی سنی مذهب عراق، عربستان افغانستان پاکستان و ترکیه که عضو ناتو است محاصره شده بود، اکنون با برکناری طالبان بر افغانستان و خلع صدام که قدرتمند‌ترین رقبایش بودند، ایران می‌کوشد خود را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای برجسته نشان دهد. ایران روابطش با سوریه را تقویت کرده است و از حزب‌الله و حماس حمایت می‌کند اما اساس طرح‌های منطقه‌ای‌اش در عراق قرار دارد.

از نظر اقتصادی ایران از عراق باثبات و دوست با تهران نفع می‌برد. در طول چندین دهه بر سر قدرت بودن صدام عراق مانعی اقتصادی برای ایران بود و دیداری بود که مسیر‌های تجاری و روابط دیپلماتیک با همسایگان عربی را مانع می‌شد. ناآرامی در عراق هنوز هم به معنای این است که تجارت ایران با سوریه باید از مسیر ترکیه انجام شود، اما مقامات ایرانی می‌گویند امیدوارند روزی راه‌آهن ایران و سوریه را با عراق مرتبط سازند.

بر اساس این گزارش ارتباطات دو کشور در حوزه‌ی سیاسی نیز بسط پیدا می‌کند. حزب الدعوه و مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق ریشه‌های عمیقی در ایران دارد. ارتباطات معنوی عمیقی نیز میان دو کشور وجود دارد که واقع در نجف و کربلاست؛ مراکز مذهبی برای ایرانی‌ها بسیار مهم است.

این گزارش به نقل از تحلیلگران سیاسی در منطقه نوشت: این ارتباطات، مذهب و هویت انقلابی ایران به همراه حضور سربازان آمریکایی در عراق و هزاران نیروی ناتو در افغانستان توجیه بسیار کافی برای ایران است تا با نفوذ آمریکایی در مجاورتش مقابله کند.

آرتیسی گفت: منطقی نیست که آمریکا در عراق حضور داشته باشد و ایران بیکار بنشیند و در انتظار تشکیل یک دولت ضدایرانی در عراق باشد. از منظر ایرانی، ایران کشوری است که از امنیت ملی‌اش دفاع می‌کند.