یک حقوقدان گفت : قطعنامه 1737 شورای امنیت به نحوی تنظیم شده که باب تفسیرهای موسعی را باز گذاشته و بر این اساس سخت گیری های بسیار، بیش از آنچه ظاهر قطعنامه نشان می‌دهد در مورد ایران اجرا خواهد شد.
دکتر یوسف مولایی ، کاشناس حقوق بین الملل در خصوص قطعنامه شورای امنیت علیه ایران گفت : بر خلاف بسیاری اظهار نظر هایی که این روز ها در مطبوعات می بینم این قطعنامه را بسیار جدی و یکی از مهمترین ، فنی ترین و پیچیده ترین قطعنامه های شورای امنیت می دانم .
وی تاکید کرد : این قطعنامه به نحوی تنظیم شده است که باب تفسیر های وسیع را باز گذاشته است بر این اساس سخت گیری هایی بسیار بیشتر از آنچه ظاهر قطعنامه نشان می دهد اجرا خواهد شد .
این استاد دانشگاه تهران با اشاره به بند 3 قطعنامه شورای امنیت گفت : این بند همه کشور ها را موظف می کند که اقدامات لازم به منظور ممانعت از عرضه، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم از سرزمینشان یا بوسیله اتباعشان، یا با استفاده از کشتی ها و هواپیماهای تحت پرچمشان و یا استفاده و بکارگیری در راستای منافع ایران - اعم از اینکه منشاء آن در قلمروشان بوده یا نباشد - نسبت به کلیه اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری که می تواند به فعالیتهای مرتبط با غنی‌سازی، بازفرآوی یا آب سنگین ایران، یا به توسعه سیستمهای پرتاب سلاح هسته‌ای کمک نماید را به عمل آورند و در بند 5 کشور ها را ملزم می نماید که در خصوص عدم انحراف از این دستور تضمین بدهند و هر گونه موارد مشکوک به مشمولیت این بند را ظرف 10 روز به کمیته تحریم در شورای امنیت گزارش نمایند.
وی با اشاره به اینکه در قطعنامه از مواد و تجهیزات پزشکی و کشاورزی نیزبه عنوان موارد مشکوکی نام برده شده است که باید کشور صادر کننده در خصوص عدم استفاده غیر صلح آمیز از آنها در ایران تضمین دهد یاد آور شد : این شرایط دست شورای امنیت و بسیاری از کشور ها را برای صادرات گزینشی به ایران واعمال فشار اقتصادی باز خواهد گذاشت ضمن اینکه بسیاری از کشور ها را از انعقاد قرار داد های تازه به بهانه درد سر ساز بودن منصرف خواهد کرد .
مولایی به تشکیل کمیته تحریم با هدف پیگیری نحوه اجرا وتشخیص موارد تحریم تحت این قطعنامه اشاره کرد و گفت : تشکیل چنین کمیته ای در شورای امنیت بسیار نادر و حائز اهمیت است و نشان از فعالیت جدی صادر کنندگان قطعنامه برای پیگیری مفاد آن دارد .
وی تاکید کرد : این نشان می دهد که قطعنامه شورای امنیت صرفا یک کاغذ پاره تشریفاتی نیست .
این استاد دانشگاه همچنین به بند 10 این قطعنامه 25 بندی اشاره کرد که تاکید دارد همه کشور ها موظفند نسبت به ورود افراد مورد اشاره در پیوست این قطعنامه و دیگر افرادی که به تشخیص شورای امنیت یا کمیته در فعالیتهای هسته ای حساس به اشاعه و یا توسعه سیستمهای پرتاب سلاح هسته‌ای ایران دخیل هستند، یا مستقیما با آن ارتباط دارند و یا از آن حمایت می‌کنند، از جمله از طریق مشارکت در خرید اقلام ،کالاها، تجهیزات ، مواد و فناوری ممنوعه به خاکشان و یا عبور آنها از خاکشان به طور جدی مراقبت نمایند و آن را به کمیته تحریم اطلاع دهند.
وی با اشاره به اینکه دامنه افراد درگیر یا حمایت کننده از برنامه هسته ای و موشکی ایران با توجه به جایگاه و ترکیب احتمالی کمیته تحریم می تواند بسیار گسترده و درد سر آفرین باشد گفت : این کمیته می تواند با استناد به این قطعنامه و قطعنامه 1540 در خصوص مقابله با قاچاق کالاها و مبارزه با تروریسم هسته ای محدودیت های بسیار زیادی را برای ایران ایجاد کند .
مولایی یاد آور شد : فهرست افراد و سازمانها و نهاد های مرتبط با برنامه هسته ای ایران که در پیوست قطعنامه امده است بسیار گسترده است و می تواند محدودیت های زیادی را برای صنایع کشور ایجاد کند .
وی تاکید کرد: مهلت 60 روزه این قطعنامه می تواند ایران را به سوی قطعنامه های سخت تر بکشاند هر چند آنقدر راه تفسیر قطعنامه باز است که بدون قطعنامه جدید نیز می توانند فشار های زیادی به ایران بیاورند.
این حقوقدان در پاسخ به این سوال که در صورت هر گونه تصمیم خلاف عرف دیپلماتیک و قوانین حقوق بین الملل از سوی کمیته تحریم شورای امنیت ایران باید به کدام مرجع بین المللی شکایت کند گفت : با توجه به خلا بسیار بزرگی که در ساختار جامعه جهانی وجود دارد ، قطعنامه های شورای امنیت غیر قابل تجدید نظر است ، هیچ نهادی در سطح جهان قدرت بازنگری در آن را ندارد و تنها خود شورای امنیت می تواند به اعتراضات احتمالی رسیدگی کند .
مولایی با اشاره به بند 3 منشور ملل متحد و حکم دیوان بین المللی دادگستری اظهار داشت : مصوبات شورای امنیت از قوانین حقوق بین الملل و تهعدات دوجانبه و چند جانبه کشور ها قویتر است و در صورت مغایرت یک قطعنامه با حقوق و تعهدات بین المللی ، این قطعنامه است که باید اجرا شود .
وی در پاسخ به این سوال که عدم تمکین به این قطعنامه برای کشور های دیگر چه عواقبی خواهد داشت گفت : با توجه به اهمیت این قطعنامه و اتفاق نظر و حساسیت اعضای دائم شورای امنیت نسبت به آن ، همه کشور ها تلاش خواهند کرد نسبت به آن پایبند باشند و در صورت عدم پایبندی تنبیهات معمول از قبیل تعلیق عضویت یا اقداماتی چون تهدید به کاهش سطح مناسبات سیاسی و اقتصادی در مورد این کشور ها محتمل است .
مولایی در پاسخ به این سوال که آیا علی رغم تاکید آژانس بر صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران امکان اتخاذ تدابیر تند تر در آینده نزدیک وجود دارد گفت : نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی برای شورای امنیت صرفا نظری مشورتی و کارشناسی است و تصمیم گیر اصلی 5 عضو اصلی شورای امنیت هستند .
وی افزود : اساس ورود ایران به فصل هفتم منشور ملل متحد این مساله را القا می کند که فعالیت هسته ای ایران تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی است و این موضوع خطر بسیار بزرگی را با خود حمل می کند .
این استاد دانشگاه تاکید کرد : شورای امنیت یک نهاد سیاسی است و نه یک مرجع حقوقی یا قضایی، بر این اساس صرفا طبق ملاحظات سیاسی تصمیم می گیرد و نه طبق نظریات حقوقی و کارشناسی .
مولایی در پایان بر ضرورت تشکیل کمیته ای مرکب از دیپلمات ها و حقوق دانان قوی کشور برای تفسیرسریع قطعنامه تاکید کرد و گفت : باید از پیش هر گونه احتمال برخورد با ایران را پیش بینی نماییم .
