|
محمد سعیدی ، معاون برنامه ریزی و امور بین الملل سازمان انرژی اتمی گفت: ما بخاطر این که هیچ موقع در استراتژی خودمان تردید نداشتیم بنابر این همیشه این فرض را داشتیم که روزی اروپا از مسیر مذاکره خارج شود و در مسیر آمریکا برای بردن پرونده به شورای امنیت قرارگیرد و برای وضعیت امروز خودمان را از همان سال ۱۳۷۸ آماده کرده بودیم.
دکتر محمد سعیدی که در برنامه زنده کنکاش شبکه جهانی جام جم اروپا صحبت می کرد،افزود: موضوع هسته ای ایران دو بعد دارد، یک بعد حقوقی و یک بعد سیاسی. ایران همواره تلاش کرده است این دو بعد با هم ممزوج نشود تا بتوان درباره هرکدام از آنها، باتوجه به مقتضیات تصمیم گیری کرد.
تداوم همکاری ایران با آژانس
سعیدی درباره ادامه همکاریهای ایران و آژانس گفت: حوزه حقوقی موضوع هسته ای ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی ارتباط پیدا می کند و ایران سعی دارد روابط خود با آژانس را حفظ کند و این رابطه را ضروری می داند.معاون اموربین الملل سازمان انرژی اتمی گفت: ما براساس تعهداتی که به آژانس داریم عمل می کنیم و تلاش کردیم تا به حال این رابطه آسیب نبیند.
وی ادامه داد، آژانس و ما سعی داریم راههایی را پیدا کنیم که روابط سریعتر و سهل الوصول باشد.سعیدی در خصوص فعالیت های حال حاضر بازرسان آژانس در ایران گفت: براساس موافقتنامه پادمان ، آژانس درخصوص سه تأسیسات اصلی هسته ای ایران یعنی راکتور تحقیقاتی اراک، تأسیسات اصفهان و غنی سازی اراک بازرسی مستمر و دوره ای دارد و تاکنون درخصوص تاریخ و چگونگی بازرسی ها هیچ خللی در روند همکاری های ما با آژانس به وجود نیامده است.
درباره ۳هزار سانتریفیوژ
وی در پاسخ به سؤالی درباره زمان بهره برداری از ۳ هزار دستگاه سانتریفیوژ گفت: برنامه نصب و راه اندازی سه هزار دستگاه سانتریفوژ در نطنز حدود یک سال پیش به آژانس اعلام شد و طبق همان برنامه اعلامی مرحله به مرحله در حال پیشرفت هستیم و آژانس هم بر تمام این فرایند نظارت دارد.
سعیدی درباره اخباری مبنی بر این که با راه اندازی این ۳ هزار دستگاه سانتریفوژ، بخشی از سوخت هسته ای کشور تأمین می شود گفت: عملاً زمانی که مجموعه ۳هزار تایی نصب، راه اندازی و پس از آن به بهره برداری برسد، کشور به سرعت از حوزه تحقیقات غنی سازی به مرحله تولید صنعتی سوخت جهش خواهد کرد.
سعیدی با بیان این که نمی توان زمان دقیقی را برای نصب و راه اندازی این دستگاهها اعلام کرد، گفت: زمان بندی براساس برنامه ای است که ایران به آژانس اعلام کرده و هم اکنون در حال پیشرفت است و آژانس بر روند پیشرفت آن نظارت دارد.
وی در ادامه افزود: آنچه در حال اتفاق است یک برنامه زمان بندی شده است و غنی سازی صنعتی هم در زمانی که باید، به نتیجه خواهد رسید.
سعیدی گفت: تصمیمی که ایران گرفته به طور مشخص از سال ۱۳۷۶ گرفته شده است و دو جهت دارد. یکی تولید سوخت هسته ای برای تولید انرژی و دیگری ساخت نیروگاه هسته ای برای دستیابی به ۲۰ هزار مگاوات انرژی.
تعلیق و رفع تعلیق
وی با بیان این که هر چند در دوره ای خاص، صرفاً برای اعتمادسازی چند کشور اروپایی، نه جامعه جهانی، تعلیق را پذیرفتیم، گفت: پذیرفتن تعلیق صرفاً برای رفع هرگونه شائبه و ابهام بود، اما پس از دوسال که از تعلیق گذشت و در زمانی که باید اعتماد شکل می گرفت، دوسال از برنامه عقب ماندیم. درحال حاضر در حال جبران این عقب ماندگی هستیم و سعی داریم اهدافمان را محقق کنیم.
توقف نمی کنیم
معاون سازمان انرژی اتمی درباره موضوع بهره برداری از ۳ هزار دستگاه سانتریفوژ گفت: نباید این موضوع به ذهن برخی خطور کند که ایران در حد همین 3 هزار دستگاه متوقف می شود، بلکه ایران برنامه ای مدون برای تولید سوخت هسته ای دارد و در پی تحقق آن است و مرحله بهره برداری از ۳ هزار دستگاه سانتریفوژ در واقع مرحله اولیه تولید صنعتی سوخت هسته ای در ایران است و این تعداد در مراحل بعد افزایش خواهد یافت.
آژانس، مرجع صالح
وی در ادامه درباره نحوه نگرش به قطعنامه شورای امنیت در داخل کشور گفت : شورای امنیت بالاترین مرجع تصمیم گیری درباره مسائل بین المللی و امنیتی دنیا است و این مرجع از نظر حقوقی تشخیص می دهد که چه فعالیتی برخلاف صلح و امنیت بین الملل است.
سعیدی با بیان این که بحث ما درباره جایگاه و وظایف شورای امنیت نیست، زیرا این وظایف و جایگاه را منشور بین الملل تعریف می کند و ایران هم به عنوان یک عضو سازمان ملل این منشور را پذیرفته است، گفت: شورای امنیت برای این که به یک نتیجه درباره فعالیت کشوری برسد و تشخیص دهد که فعالیت آن مغایر صلح و امنیت بین الملل است، باید فرایندی حقوقی را طی کند .
وی با اشاره به این که ایراد ما به فرایند مقدماتی رسیدن به این حکم است، گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی، مرجعی صالح برای رسیدگی به مسائل هسته ای کشورهاست و شورای امنیت و سازمان ملل متحد هم پذیرفتند که این نهاد سازمان ملل می تواند درباره فعالیت هسته ای کشورها بر اساس اساسنامه آژانس قضاوت کند.
سعیدی در ادامه افزود: آژانس درباره فعالیتهای هسته ای کشورها می تواند دو کار انجام دهد، یکی این که باید اعلام کند یک برنامه هسته ای مغایر با معاهده NPT و موافقتنامه پادمان که بین آژانس و آن کشور امضا شده است هست یا خیر؟ و دوم آن که آژانس بعد از یک دوره بازرسی گسترده باید اعلام کند، تمام مواد و فعالیت های هسته ای اعلام نشده، توسط آژانس راستی آزمایی شده و هیچ نقطه ابهام دیگری وجود ندارد.
معاون سازمان انرژی اتمی با اشاره به این که این نظر و حکم آژانس می تواند دلیل دیگری باشد برای هر مرجع، از جمله شورای حکام و یا شورای امنیت سازمان ملل، گفت: درباره مسأله ایران، آژانس در اجلاس نوامبر ۲۰۰۴ رسماً اعلام کرده است در فعالیت هسته ای ایران ( آن چیزی که از آن به عنوان ۱۸سال پنهان کاری یاد می کنند) هیچ انحرافی به سمت فعالیت های غیرمتعارف و سلاحهای هسته ای دیده نشده است، که این موضوع مهر تأییدی بر برنامه هسته ای ایران است.
راستی آزمایی فرآیندی فنی
وی ادامه داد: درباره راستی آزمایی که آژانس باید اعلام کند فعالیت یا مواد اعلام نشده ای در فعالیتهای هسته ای کشوری وجود دارد یا خیر، تاکنون فقط این اتفاق درباره کمتر از ۲۵ کشور دنیا افتاده است که آژانس رسماً اعلام کرده، توانسته راستی آزمایی کند و بگوید مواد یا فعالیت های اعلام نشده ای در این کشورها وجود ندارد.
سعیدی تصریح کرد: در میان این کشورها فقط دو کشور ژاپن و کانادا دارای فعالیت هسته ای گسترده هستند و فقط راستی آزمایی درباره کشوری مثل ژاپن حدود ۲۵ سال به طول انجامید و بقیه کشورها که آژانس راستی آزمایی در آنها را اعلام کرده است، برخی کشورهای آفریقایی هستند که اساساً برنامه هسته ای ندارند، اما آژانس طبق NPT موظف است که راستی آزمایی را درباره آنها انجام دهد.
وی با اشاره به این که راستی آزمایی روندی طولانی و مدت دار است ، گفت: ایران اعلام آمادگی کرده است که آژانس برای راستی آزمایی برنامه هسته ای ایران، برنامه بازرسی های متداول (روتین) خود را انجام دهد.
انحرافی وجود ندارد
سعیدی با بیان این که در بررسی هایی که آژانس تاکنون انجام داده (و هنوز ادامه دارد) اعلام نکرده است که ایران معاهدات بین المللی را نقض کرده و در مرحله دوم اظهارنظری هم مبنی بر اعلام انحراف و یا امثال آن نداشته است، گفت: ایراد ما به قطعنامه شورای امنیت این است که مرجع رسیدگی صالح به مسائل هسته ای کشورها، یعنی آژانس در این خصوص، هیچ اشاره ای به این که ایران دربرنامه هسته ای خود انحرافی داشته باشد، ندارد.
پس چنین نتیجه ای از قطعنامه شورای امنیت، از مقدمه گزارشهای آژانس، قابل استناد نیست و به همین دلیل ما این قطعنامه را غیر حقوقی می دانیم.
وی تأکید کرد: حکمی که شورای امنیت صادر کرده، بر مبنایی سیاسی است و نه حقوقی، که آن هم به خاطر فشار آمریکا است که از فوریه گذشته به دنبال آن است که قطعنامه ای علیه ایران صادر کند.
گزارش به شورای امنیت ارجاع خوانده شد
سعیدی در ادامه با بیان این که موضوع هسته ای ایران از نظر حقوقی به شورای امنیت ارجاع نشده است، گفت: براساس گزارش فوریه مدیرکل آژانس، موضوع هسته ای ایران را به شورای امنیت گزارش کرده و ارجاع نداده است.
وی افزود: بخش حقوقی آژانس هم معتقد است آنچه به شورای امنیت رفته گزارش مدیرکل است که در برگیرنده این مطلب نیست که برنامه هسته ای ایران مغایر صلح و امنیت بین الملل است.
معاون سازمان انرژی اتمی با تأکید بر تفاوت این دو موضوع گفت: شورای امنیت براساس صلاحیت خود تشخیص داده وارد این موضوع شود و این موضوع را از بعد سیاسی بررسی کند.
سعیدی با اشاره به این که آژانس همچنان خود را در این موضوع دخیل می داند، گفت: به اعتقاد آژانس، اساساً موضوع برنامه صلح آمیز هسته ای ایران در آژانس است و نه در شورای امنیت.
اتکا به ملت به جای شرق و غرب
سعیدی در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره نگاه به شرق ایران در مذاکرات هسته ای، بخصوص مذاکره با چین و روسیه و انتقادهایی که به این نگاه می شود، گفت: از ابتدای مذاکرات هسته ای نظر تیم مذاکره کننده و سیاست اصولی کشور این بود که اتکای کشور در این موضوع صرفاً بر ملت باشد و اگر حسابی برای کشور ها باز می کنیم و یا باز کردیم، به این معنا نیست که نقطه اتکای ما آنها باشند.
درعین حال طبیعی و عقلانی است که از هر پتانسیلی در هر جایی استفاده کرد و اگر حتی یک کشور یک درصد هم می تواند به این موضوع کمک کند، از آن یک درصد استفاده کرد.
فراز و فرودهای مذاکرات
وی در ادامه گفت: اروپا ابتدا می گفت ۳ ماه کافی است و پس از این ۳ ماه در مارس ۲۰۰۵ (دوم فروردین۸۴) ایران پیشنهاد چهار مرحله ای را به اروپا داد و یک سری ابزار و شیوه ها را هم طراحی کردیم، اما پس از گذشت یک ماه، اروپا گفت این طرح را قبول نداریم و گفتند ما طرح جدیدی را ارائه می دهیم.
سعیدی با بیان این که ۲ ماه گذشت اما از طرح جدید اروپا خبری نشد، گفت: پس از مذاکرات ژوئن و در زمانی که دیدند ایران تصمیم دارد UCF اصفهان را راه اندازی کند و در این تصمیم جدی است، مهلت دیگری از ما خواستند و گفتند پیشنهادی که قرار بود یک سال دیگر به ایران عرضه شود را ۲ ماه دیگر به شما ارائه می کنیم.
معاون سازمان انرژی اتمی گفت: درجلسه ژوئن به ایران قول دادند به رسمیت شناختن سوخت هسته ای ایران را در پیشنهاد خود خواهند آورد اما هنگامی که این پیشنهاد در ماه اوت به ایران اعلام شد این بخش در آن نبود و بلافاصله در پایان ریاست جمهوری آقای خاتمی، کشور تصمیم گرفت UCF را راه اندازی کند و پس از آن بود که اعلام کردیم ابتکاری داریم.
ابتکاری که رئیس جمهور آن را در سازمان ملل متحد اعلام کرد و همچنین اعلام کردیم پس از ۲ سال تعلیق، برای اعتماد سازی آماده ایم .
وی با بیان این که اروپا ابتدا عنوان کرد نمی تواند بپذیرد ایران به فعالیت خود ادامه دهد و ادامه مذاکرات را به تعلیق مجدد منوط کرد، گفت: در این هنگام بود که ایران در نامه ای در آذرماه به دبیر کل آژانس اعلام کرد، ایران قصد دارد غنی سازی در سطح تحقیقات را آغاز کند.
سعیدی افزود: در این هنگام بیانیه ای صادر شد و پس از آن اروپا اعلام کرد پیشنهاد جدیدی برای ایران دارد، پیشنهادی که بسیار خوب بود و سرفصل مذاکرات لاریجانی - سولانا شد.
وی افزود: درمذاکرات برلین که دور پایانی مذاکرات لاریجانی - سولانا بود در ۹ بند توافق اولیه ای به عمل آمد و قرار بود این توافق مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.
سعیدی گفت: آنچه ما شاهد بودیم این بود که آقای سولانا اعلام کرد، کشورهای اروپایی را در این خصوص متقاعد می کند و پس از آن دور جدید مذاکرات را آغاز خواهدکرد، حتی قرارشد دور بعدی مذاکرات با حضور وزرای خارجه باشد .
معاون سازمان انرژی اتمی گفت: جمهوری اسلامی ایران انعطاف را به نهایت خود رساند، اما طرف مقابل حاضر به پذیرش این توافق نشد و پس از آن اروپایی ها به سمت آمریکا و شورای امنیت رفتند.
راه های از سرگیری مذاکرات
سعیدی با بیان این که راه های زیادی برای از سرگیری مذاکرات وجود دارد، گفت: ما برنامه هسته ای صلح آمیز خودمان را طبق برنامه ادامه خواهیم داد و به نظر ما هیچ منافاتی ندارد که برنامه صلح آمیز ایران زیر نظر آژانس و با نظارت دقیق آژانس ادامه پیدا کند و یا مذاکرات براساس مبنای توافق برلین ادامه پیدا کند، زیرا این توافق همچنان می تواند مبنای مناسبی برای غرب و ایران برای شروع مذاکرات باشد .
وی در پاسخ به این که آیا اروپا می تواند خارج از چارچوب شورای امنیت، مذاکراتی را با ایران انجام دهد، گفت: این یکی از مفاد قطعنامه است که این اجازه را می دهد که اگر کشورها به جمع بندی رسیدند مذاکرات را آغاز کنند.
سعیدی با بیان این که ما طالب آن هستیم که این موضوع از طریق گفت و گو و مذاکره حل شود اما این به معنای آن نیست که ما اصرار داریم که مذاکره انجام شود، گفت: اعتقاد داریم یکی از راه هایی که می توانیم با غرب و اروپا به یک تفاهم برسیم، گفت و گو است.
وی با بیان این که نمی توان زمان دقیقی برای از سرگیری مذاکرات ایران و اروپا مشخص کرد گفت: ما به خاطر این که هیچ گاه در استراتژی خود تردید نداشتیم بنابراین همیشه این فرض را داشتیم که روزی اروپا از مسیر مذاکره خارج شود و در مسیر آمریکا برای بردن پرونده به شورای امنیت قرار گیرد و خودمان را از سال ۱۳۷۸ برای شرایط امروز آماده کرده بودیم . | 
