برنامه استراتژیک انرژی ایران

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد این تصور را در اقتصاد جهان ایجاد کرده بود که نفت به عنوان یک کالای دوگانه خاصیت سیاسی خود را تا میزان بالایی از دست بدهد ولی تحولات پس از آن این تصور را باطل کرد.  امروز در شرایطی هستیم که جایگاه نفت به عنوان یک کالای با کارکرد دوگانه افزایش یافته است و این پیش‌فرض با درک این مسئله که به رغم افزایش قیمت نفت تلاش‌ها برای یافتن منبع جایگزین به اعتقاد اکثر کارشناسان تا دو دهه دیگر نیز نمی‌تواند اقتصادی باشد، جایگاه نفت را به عنوان اصلی‌ترین منبع تامین انرژی جهان تثبیت کرده است. این پیش‌بینی‌ها با توجه به شکست همه تلاش‌ها برای یافتن یک منبع قابل اتکا در جهان انرژی به جز منطقه خلیج فارس که به عنوان یک سیاست استراتژیک از سوی آمریکا در پیش گرفته شد بر اهمیت این منطقه در اقتصاد جهان افزوده است. توجه خاص و ویژه همه مصرف‌کنندگان به منطقه خلیج فارس و رفت و آمد پیاپی مقامات این کشورها به منطقه برای تامین امنیت انرژی در آینده و یافتن سرپل‌های لازم برای این نیاز اساسی است.  با توجه به این امر ایران به عنوان دارنده سومین منابع نفت و دومین منابع گاز جهان جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد و سیاست جهان دارد که درک این جایگاه و استفاده مفید و منطبق با منافع ملی از آن  بدون یک استراتژی دقیق و روشن عملی نیست.  برای ایفای نقش موثر در تحولات آینده تنها داشتن منابع کافی نیست و توان استفاده از این منابع با اختیار و ابتکار و کسب توان فنی و اقتصادی عملی است. صنعت نفت بزرگترین مزیت اقتصاد ایران است که با کسب مزیت سیاسی جایگاه فراتری نیز یافته است. تدوین یک برنامه دقیق و روشن برای این صنعت و شناخت دقیق تحولات آینده سیاسی و اقتصادی جهان به یک همکاری و هماهنگی عمومی در کشور نیاز دارد و تنها از یک یا دو وزارتخانه  برنمی‌آید. علاوه بر این، با توجه به وجود منابع بزرگ انرژی در ایران نمی‌توان از تحولات آینده جهان نیز دور بود و از برنامه‌های استراتژیک و طرح‌های دیگران پرهیز کرد و دامن بیرون کشید. انرژی چه بخواهیم و چه نخواهیم در آینده جهان نقش مهمی دارد و امروز دستور کار اصلی نشست‌های بلندپایه‌ترین مقامات جهان است. باید برای آن برنامه دقیق و روشن و استراتژیک داشت.