چرا آمریکا و اسرائیل تا این حد به هم نزدیکند؟

داریوش همایی بخش فارسی بی بی سی - واشنگتن     بعضی از تحلیلگران می گویند علت نزدیکی اسرائیل و آمریکا را باید در قدرتمندی لابی یا مجموعه محافل طرفدار اسرائیل در آمریکا جستجو کرد در جنگ اخیر بین حزب الله لبنان و اسرائیل، دولت آمریکا با تقاضای آتش بس فوری که از سوی سازمان ملل طرح شد مخالفت کرد. دولت آمریکا استدلال می کرد که آتش بس فوری اگر به قطع حملات حزب الله منجر نشود بی فایده است. شماری از صاحب نظران عقیده دارند که این سیاست آمریکا در واقع ناشی از قدرت لابی یا مجموعه سازمان های فعال مدافع اسرائیل است که در آمریکا بسیار فعال هستند. آمریکا سالیانه سه میلیارد دلار کمک بلاعوض به اسرئیل می دهد. اگر این مبلغ را بین مردم اسرائیل تقسیم می کردند هر سال به هر اسرائیلی پانصد دلار می رسید. به علاوه، آمریکا متحد اصلی اسرائیل در عرصه بین المللی است. چندین قطعنامه سازمان ملل در انتقاد یا محکومیت اسرائیل توسط آمریکا وتو شده و در جنگ اخیر هم آمریکا حاضر نشد تقاضا برای فشار بر اسرائیل در جهت آتش بس سریع در لبنان را بپذیرد.  توجه اصلی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه این بوده که در جریان صدور نفت از منطقه وقفه ایی ایجاد نشود. جالب توجه است که آمریکا که هیچگاه برای دفاع از اسرائیل وارد جنگی نشده است در سال 1991 میلادی برای دفاع از کویت و عربستان سعودی وارد جنگ با عراق شد.   جف وینتروب استاد دانشگاه پنسیلوانیا دولت های دو کشور می گویند این نزدیکی نتیجه همخوانی منافع آمریکا و اسرائیل است چرا که هر دو کشور سخت درگیر "مبارزه با تروریسم بین المللی" هستند. خواه این تروریسم لباس القاعده به تن داشته باشد خواه به شکل موشک های حزب الله لبنان زندگی شهروندان اسرائیل را مختل کند. اما بعضی از تحلیلگران در عین اینکه اشتراک منافع دو کشور و همخوانی دیدگاه های دو دولت را رد نمی کنند، می گویند علت نزدیکی اسرائیل و آمریکا را باید در قدرتمندی لابی یا مجموعه محافل طرفدار اسرائیل در آمریکا جستجو کرد. آیا واقعاً چنین است؟ یکی از این تحلیلگران، جان مرشایمر استاد دانشگاه شیکاگو است. او در مورد "کمیته روابط آمریکا و اسرائیل" موسوم به ایپک، که اصلی ترین سازمان درمجوعه لابی اسرائیل در آمریکاست، می گوید: "در واقع ایپک بین 250 تا 300 رای در مجلس نمایندگان کنگره آمریکا را در اختیار دارد. یعنی ایپک می تواند روی حمایت بیش از نیمی از کرسی های مجلس نمایندگان حساب کند. در مجلس دوم آمریکا، یعنی سنا هم وضع چندان متفاوت نیست. در اینجا شما با لابی قدرتمندی طرف هستی که می تواند سیاست خارجی آمریکا را به نفع اسرائیل تحت نفوذ قرار دهد.این وضعیت به سود منافع استراتژیک آمریکا نیست.من به آنهایی که می پرسند چرا این همه آمریکا در خاورمیانه با مشکل روبروست می گویم که یکی از دلایل اصلی آن همین نفوذ لابی اسرائیل در آمریکاست." جان مرشایمر و یکی از همفکرانش به نام استیون والت که استاد دانشگاه هاروارد است چند ماه پیش این نظر را به تفصیل انتشار دادند. بعد از انتشار آن مقاله، انتقادات زیادی بر نظرات آن ها وارد شد و موضوع لابی اسرائیل به یکی از جنجالی ترین بحث ها در دانشگاه ها و رسانه های آمریکا تبدیل شد. رهبران آمریکا و اسرائیل می گویند نزدیکی دو کشور نتیجه همخوانی منافع آنهاست، چرا که هر دو کشور سخت درگیر "مبارزه با تروریسم بین المللی" هستند یکی از این منتقدان جف وینتروب استاد دانشگاه پنسیلوانیا است. او می گوید: "توجه اصلی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه این بوده که در جریان صدور نفت از منطقه وقفه ایی ایجاد نشود. جالب توجه است که آمریکا که هیچگاه برای دفاع از اسرائیل وارد جنگی نشده است در سال 1991 میلادی برای دفاع از کویت و عربستان سعودی وارد جنگ با عراق شد.همچنین باید در نظر داشته باشید که آمریکا سالیانه دو میلیارد دلار به مصر کمک می کند و اگر شما بقیه کمک های آمریکا به کشور های عرب منطقه را در نظر بگیرید در می یابید که مجموع آن ها از کمک به اسرائیل بیشتر می شود." اما جان مرشایمر می گوید پولی که به مصر و بعضی دولت های دیگر منطقه داده می شود در واقع برای تشویق آنان به ادامه تفاهم با اسرائیل است. آیا واقعاً چنین است و لابی اسرائیل باعث می شود حتی کمک آمریکا به بعضی از کشورهای عرب منطقه ناشی از سیاست حمایت از اسرائیل باشد؟ جف وینتروب می گوید که چنین نیست و نباید نفوذ لابی های دیگر بر سیاست خارجی آمریکا را فراموش کرد.  پولی که به مصر و بعضی دولت های دیگر منطقه داده می شود در واقع برای تشویق آنان به ادامه تفاهم با اسرائیل است. آیا واقعاً چنین است و لابی اسرائیل باعث می شود حتی کمک آمریکا به بعضی از کشورهای عرب منطقه ناشی از سیاست حمایت از اسرائیل باشد؟   جان مرشایمر استاد دانشگاه شیکاگو به عقیده وی "نفوذ لابی عربستان سعودی بر دستگاه مجریه آمریکا بسیار بیشتر ازنفوذ لابی اسرائیل است. فراموش نکنید که حاکمان عربستان سعودی از دوستان خانواده جورج بوش هستند. بنابراین نباید نفوذ بر قوه مقننه یعنی کنگره آمریکا را بر تمامی دستگاه سیاسی آمریکا تعمیم داد. من می توانم ده لابی دیگر را در آمریکا نام ببرم که از لابی اسرائیل قویترند که یکی از آن ها لابی نفت است. مثلاً دفتر ریچارد چنی، معاون رئیس جمهور، از منافع شرکت های بزرگ نفتی حمایت می کند حال آنکه آقای چنی هیچ مناسباتی با لابی اسرائیل ندارد." اما گری سیک از اعضای پیشین شورای امنیت ملی آمریکا می گوید که نمی توان در عرصه سیاست خارجی، لابی نفت را با لابی اسرائیل قابل مقایسه دانست. او می گوید: "لابی نفت در آمریکا در زمینه مسائل بین الملل و بخصوص در زمینه مسائل خاورمیانه بسیار ساکت بوده چرا که در سا ل های اخیر متهم شده که از محل جنگ سود اندوزی می کند و منافع استراتژیک ملی را مد نظر ندارد. در ضمن لابی نفت به اندازه لابی اسرائیل متشکل نیست. البته صدای شرکت های بزرگ نفتی مثل اگزان موبیل این سو و آن سو شنیده می شود اما آن ها از نظر فعالیت مستمر و متمرکز روی موضوعات خاص سیاسی، قابل مقایسه با لابی طرفدار اسرائیل نیستند." توضیح: گفته های جان مرشایمر و استیون والت از مصاحبه آنان با شبکه خبری سی اسپن وابسته به کنگره آمریکا برداشته شده است. آدرس این شبکه: http://www.c-span.org/ مقاله مرشایمر و والت در نشریه "بررسی کتاب لندن" در انتقاد از لابی اسرائیل http://www.lrb.co.uk/v28/n06/mear01_.html مقاله آلن درشویتز از منتقدان اصلی مرشایر و والت. او معتقد است لابی اسرائیل از ابزارهای دمکراسی خوب استفاده می کند و می پرسد آیا این یک گناه است؟ http://en.wikipedia.org/wiki/The_Israel_Lobby_and_U.S._Foreign_Policy مقاله مایکل مسینگ از نویسندگان نیویورک تایمزکه به بحث لابی اسرائیل در آمریکا دامن زد. http://www.nybooks.com/articles/19062 آدرس اینترنتی "کمیته روابط آمریکا واسرائیل" موسوم به ایپک http://www.aipac.org/