سفیر آلمان در ایران در انتظار ورود جانشین‌ خود

/ مصاحبه‌اى با بارون پاول فون مالتسان

پس از سه سال، رئیس نمایندگی جمهوری فدرال آلمان، بارون پاول فون مالتسان Baron Paul von Maltzahn ، ایران را ترک می‌کند. جانشین سفیر، هربرت هونزوویتس Herbert Honsowitz، نماینده‌ی آلمان در سازمان ملل در وین بوده و در سالهای گذشته از نزدیک با پرونده‌ی هسته‌ای ایران سر و کار داشته است. او همچنین دو سال در بحبوحه انقلاب به عنوان رایزن مطبوعاتی سفارت آلمان در تهران خدمت کرده است. دوران سه ساله فعالیت فون مالتسان در ایران مصادف با تغییرات و بحرانهای فراوانی بوده که مسئله‌ی هسته‌ای و تغییر دولت از مهترین آنهاست. در ماههای گذشته همچنین بارها تظاهرات خشونت‌آمیزی مقابل نمایندگى‌های چند کشور اروپایی از جمله سفارت آلمان در تهران صورت گرفته است. بارون پاول فون مالتسان در آخرین روزهای حضورش در تهران به پرسشهاى صداى آلمان پاسخ داده است. مصاحبه‌گر: بهزاد کشمیرى‌پور جناب سفیر، شما سه سال در ایران بوده‌اید، سه سالی که دوران آرامی برای چنین شغلی نمی‌تواند محسوب شود. مدت خدمت‌تان در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ بارون پاول فون مالتسان: من فکر نمی‌کنم هیچ یک از کسانی هم که قبل از من در ایران بوده‌اند دوران ساده‌ای داشته‌اند. زیرا ایران سرزمین ساده‌ای نیست. ایران کشوری چندلایه و پیچیده و دشوار است. به همین دلیل برای هیچ کس ممکن نیست که به رغم گستردگی و ابعاد روابط ایران و آلمان [کارشان اینجا ساده باشد] و تنگاتنگی و عمق روابط الزاما به این معنا نیست که روابط شدیدا مثبت بوده، بلکه همچنان که من در آغاز کارم، در وزارت امور خارجه گفتم، در گذشته اوج‌ها و فرودهای بسیاری [در روابط دو کشور ایران و آلمان] وجود داشته است و اظهار امیدواری کردم که در دوران خدمت من بیشتر شاهد نقاط اوج باشیم. اما در این دوران نیز وضع به همان منوال بود. در ماههای گذشته تظاهرات بسیاری مقابل سفارت آلمان صورت گرفت که از لحاظ شدت و تعداد کم‌سابقه بوده ... بارون پاول فون مالتسان: خب، فکر نمی‌کنم این را بشود به عنوان معیار در نظر گرفت. اگر ملاک تظاهرات باشد ما در قیاس با دیگران ــ منظورم به‌ویژه همسایگان بریتانیایی ماست ــ به میزان زیاد و گسترده‌ای در امان ماندیم. تا جایی که به خاطر دارم یک یا دو مورد بود که به معنای واقعی کلمه آشکار و معترضانه اشیایی به سوی سفارتخانه پرتاب شد، و اینها نمی‌توانست خسارتهای زیادی به بار بیاورد زیرا چنین قصدی در میان نبود! این حرف به این معناست که شما هیچ نگرانی‌ای از این اتفاق‌ها نداشتید؟ بارون پاول فون مالتسان:  ما نگرانی نداشتیم زیرا می‌دانیم که در سطوح بالا بر اهمیت روابط آلمان و ایران وقوف دارند و مرزهای مشخصی حفظ خواهد شد.  از طرف دیگر، تظاهرات علیه سفارت دانمارک به درگیریها بر سر کاریکاتورها[ی پیامبر اسلام] مربوط می‌شد و در مورد تظاهراتی هم که مکررا مقابل سفارت انگلیس انجام می‌شود اینطور که من متوجه شده‌ام اغلب ویژگی عملیاتی جایگزینی علیه سفارتخانه آمریکا را دارند که دیگر وجود ندارد. جانشین شما آقای هونزوویتس از سال ۱۳۵۶ تا ۵۸ به عنوان مسئول امور مطبوعاتی در سفارت آلمان در ایران بوده و در سه سال گذشته هم به عنوان نماینده‌ی آلمان در سازمان ملل در اتریش خدمت می‌کرده. آیا انتخاب او برای این سمت در این زمان، معنای خاصی دارد؟ بارون پاول فون مالتسان:  فکر می‌کنم این تصمیم بر اساس میل شخصی او گرفته شد، و اعتقاد دارم انتخاب او به دلیل تجربیات دوگانه‌اش، از طرفی به عنوان کسی که قبلا در ایران تجربیاتی را کسب کرده و اگر اشتباه نکنم با زبان فارسی هم آشناست، و از طرف دیگر به عنوان کسی که در سه سال گذشته در وین خیلی تنگاتنگ با مسئله‌ی هسته‌ای ایران سروکار داشته، یک انتخاب طبیعی بوده است. جناب سفیر زیباترین تجربه‌ی شما در ایران چه بوده؟ بارون پاول فون مالتسان: مشکل بشود به این پرسش پاسخ داد، من می‌توانم یک سلسله تجربه را برای شما فهرست کنم. اما زیباترین آنها را ذکر کردن برایم دشوار است. این سوالی است که به لحظه مربوط است و در زمانهای مختلف تغییر می‌کند. آیا تجربه‌های بدی وجود داشته‌اند که در حافظه‌ی شما نقش بسته باشند؟ بارون پاول فون مالتسان:  تجربیات بد هم در واقع نداشته‌ام. حتی وقتی گهگاه در رسانه‌ها به آدم حمله می‌کنند، آدم به این نتیجه می‌رسد که اینها را نباید کاملا جدی گرفت. اما یک تجربه‌ی ماندگار وجود دارد. و این تجربه‌ی ماندگار آن است که به دشواری ملت دیگری در جهان را می‌توان یافت که اینگونه در فکر تلافی باشد. ما در زبان انگلیسی اصطلاح  Tit for tat [مقابله به مثل، تلافی، چشم برابر چشم] را داریم؛ وقتی یک طرف فلان کار را انجام می‌دهد طرف مقابل هم دقیقا همان کار را می‌کند. من اطمینان دارم که جانشین من قرار تحویل استوارنامه‌اش را دقیقا و عینا در همان زمانی کسب خواهد کرد که همکار ایرانی‌اش در برلین برای آن انتظار باید می‌کشید. با این حساب من در واقع موعد تقدیم استوارنامه‌ی او را برای آخر هفته انتظار می‌کشیدم. سفیر ایران در برلین برای تقدیم استوارنامه‌اش باید دوماه، دو روز کمتر، منتظر می‌ماند و همین زمان هم اینجا سپری شده. ما موعد تقدیم استوارنامه را ۲۰ ماه مه تقاضا کردیم و جواب باید امروز و فردا برسد. این امر درست و مهم است زیرا آقای هونزوویتس شنبه آینده وارد تهران خواهد شد.

منبع: دویچه وله