با غرب به توافق می رسیم

منشی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس :

۱۳ شهریور ۱۳۸۵

"هر زمان که نیاز باشد سیاست ریاضت اقتصادی را در پیش بگیریم، این آمادگی هم در بدنه اقتصادی کشورو هم در میان مردم وجود دارد. ما نگران هیچ یک از رجز خوانی های غرب در مورد اعمال تحریم و... نیستیم. ما نباید مرعوب جنگ روانی آنها شویم."

مرتضی تمدن، منشی کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس اسلامی در گفتگو با روز ضمن بیان مطلب فوق تاکید می کند که: "شواهد و قرائن موجود نشان می دهد که ما نه به تحریم خواهیم رسید و نه حمله نظامی. ما در نقطه ای ما غرب به توافق می رسیم و آنها در برابر ملت ایران کوتاه می آیند." متن این گفت و گو در زیر می آید.

آقای تمدن، بودجه کل کشور در سال 85 تا چه حد برای تعامل با شرایط اضطراری مانند اعمال تحریم های اقتصادی احتمالی از سوی غرب آمادگی دارد؟
زمانی ما را ترسانده بودند که اگر پرونده هسته ای به شورای امنیت برود، فلان و بهمان می شود. پرونده به شورای امنیت رفت. چه اتفاقی افتاد؟! حالا می گویند اگر تصمیم گرفتیم تحریم کنیم چه می شود؟ غرب همیشه نان تبلیغات و جنگ روانی خود را می خورد. در خیلی از موارد اینها فقط یک مترسک را از دور نشان می دهند. اینها می خواهند ما را قبل از نشستن پای میز مذاکره مرعوب کنند. ما هم ملت و کشور آبدیده ای هستیم و این مراحل را طی این بیست و هفت سال تجربه کرده ایم. ما می دانیم که آنها هم نقاط آسیب پذیر زیادی دارند. اگر ما را تحریم کنند در درجه اول خودشان دچار آسیب اقتصادی می شوند. ملت ایران محکم ایستاده اند و همه تبعات آن را به جان خریده اند. اما بودجه ما در سال 85 به گونه ای تنظیم شده است که این ظرفیت را دارد که با فعل و انفعالات صورت گرفته تطبیق یابد. این بودجه، بودجه منعطفی است، با پارامترهایی که اگر ما روزی ناخواسته در قبال تحریم قرار بگیریم شرایط انعطاف پذیری را از خود نشان دهد.

چه هستند این پارامترهایی که اشاره کردید؟
یکی اینکه ما در هزینه های جاری سال 85 کاهش هزینه جاری دولت را داشتیم. پس اینطور نیست که اگر درآمدهای مازاد ما حاصل نشد، به فعالیت های جاری دستگاهها آسیب جدی برسد.

چطور؟
چون ما در سال 85 بخشی از هزینه های جاری را افزایش ندادیم. در بخش هایی هم این هزینه ها را کاهش دادیم. پس از این لحاظ بودجه، قدرت تحمل دارد. بودجه جاری با حداقل ها بسته شده است.

در بودجه عمرانی چه؟
در بودجه عمرانی برای تکمیل طرح های نیمه تمام افزایش هزینه داشتیم.

چقدر؟
بودجه عمرانی ما حدود شصت درصد افزایش پیدا کرد. دولت تلاش کرده است اگر روزی شرایط به گونه ای باشد که ما در مقابل تحریم قرار بگیریم، این بودجه عمرانی را با توجه به حصول درآمدها در نیمه اول سال هزینه کند. می ماند نیمه دوم سال. در نیمه دوم سال هم ما به شرایط نگاه می کنیم.

احتمالا دولت باید متمم بودجه ای را هم به مجلس ارائه کند. تکلیف این متمم بودجه چه می شود؟
بله، اگر ببینیم خدای نکرده در برابر مخاطراتی قرار داریم به شکلی با این متمم بودجه برخورد می کنیم، اما اگر ببینیم خطری ما را تهیدید نمی کند به شکل دیگری با متمم بودجه برخورد خواهیم کرد.

منابع ارزی جمهوری اسلامی در خارج چقدر می تواند مورد استفاده قرار بگیرد؟
خوشبختانه این منابع به گونه ای است که می تواند از وضعیت اقتصادی ما محافظت کند. البته دولت باید پیش بینی های لازم را برای منابع ارزی ما در خارج از کشور داشته باشد تا مورد تهدید قرار نگیرد که این کار انجام شده و تصمیمات موثری را در این زمینه اتخاذ کرده است. ما با توجه به ذخایر داخلی و خارجی خود، اقتصاد انعطاف پذیری را برای کشور، حتی در شرایط تحریم، پیش بینی می کنیم.

کار به تحریم نمی کشد

یعنی اصولا هیچ نقطه آسیب پذیری را در صورت اعمال تحریم های احتمالی بر اقتصاد کشور نمی بینید؟
اقتصاد ما از ابتدای انقلاب بر اساس شرایط غیر معمول و شرایط تحریم شکل گرفته است. تحریم ها برای ما چیز جدیدی نیستند. همواره وجود داشته اند اما اسم آنها را نمی آوردند. حالا اسم می آورند! مگر قطعات یدکی هواپیما ها تحریم نبود؟ مگر فروش بسیاری از کالاهای استراتژیک به ما تحریم نبود؟ حالا اینها می خواهند این مسائل را قدری علنی تر کنند. اقتصاد ما خود را با شرایط تحریم وفق داده است. در صورت وقوع شرایط بحرانی در کشور، تحمل پذیری اقتصاد ما با توجه به پتانسیل هایی که در کشور داریم بسیار بالاست. حتی اگر از این بدتر کنند. خوشبختانه بودجه عمرانی هم به گونه ای نیست که با اعمال تحریم دچار مخاطره شود.

اصولا چقدر اعمال این تحریم ها و به بن بست رسیدن مذاکرات با غرب بر سر "پرونده هسته ای" را محتمل می دانید؟
شرایط خارجی و مسایل مربوط به پرونده هسته ای و اتفاقاتی که ظرف روزهای اخیر روی داده، نشان می دهد نمی توانند به این راحتی تحریمی علیه ما اعمال کنند. در جبهه کشورهای 1+5 و غربی ها این اتحاد و اتفاق وجود ندارد که بخواهند به سادگی علیه ما تحریم اعمال کنند. ما کشور بی پشتوانه ای نیستیم که با هیاهو و جنجال و حتی تصمیمات قطعنامه ای بخواهند تحریم را به ما تحمیل کنند. پیش بینی ما این است که کار به تحریم کشیده نخواهد شد. قدرت و اهرم های اعمال تحریم در غرب وجود ندارد. اما اگر همه قدرت خود را متمرکز و تحریمی علیه ما اعمال کنند، ما برگ های برنده ای در بعد اقتصادی و سیاسی در دست داریم که در زمان خودش از این برگ های برنده به گونه ای استفاده خواهیم کرد که کمترین آسیب را در قبال این تحریم ها متحمل شویم.

استفاده از اهرم نفت

منظور شما استفاده جمهوری اسلامی از "اهرم نفت" است؟
بستگی به نوع رفتار غرب دارد. اگر آنها برخورد خود با ما را تندتر و خشن تر کنند و بخواهند ما را به طور تحمیلی از حقوق هسته ای محروم کنند و بخواهند به قول معروف به "سیم آخر" بزنند، بله، ما باید از هر اهرمی استفاده کنیم. حتی از اهرم نفت! صادرات نفت خلیج فارس تحت تاثیر ماست. چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم. ما کشوری هستیم که در پهنه خلیج فارس حرف اول را می زنیم و هرگونه اقدام آنها با واکنش متقابل ما مواجه خواهد شد. ایران امروز در حفظ ثبات بین المللی، بخصوص در میان کشورهای منطقه نقش تعیین کننده دارد. ما همیشه از نقش خود در جهت صلح و ثبات استفاده کرده ایم، اگر آنها بخواهند ما را مورد تهدید قرار دهند یا تحریمی علیه ما اعمال کنند، به طور طبیعی اگر در هایی به روی ما بسته بشود، در های دیگری گشوده خواهد شد. ما می توانیم با تصمیمات مان جریان صدور نفت در منطقه را تحت تاثیر قرار دهیم. نمی خواهم بگویم دست به کار غیر منطقی می زنیم اما ما در دفاع از خودمان، خود را مجاز می دانیم که از هر برگ برنده ای مانند نفت، قدرت منطقه ای، تاثیر بر ثبات منطقه و ... استفاده کنیم.

در برنامه های کلان جمهوری اسلامی و آنچه امروز در کمیسیون شما در مجلس مطرح است چقدر در رابطه با احتمال حمله نظامی هدفمند هم برنامه ریزی شده است؟
اینکه یک روزی ماجرای پرونده هسته ای به یک رودر رویی نظامی کشیده شود خیلی دور از انتظار است. هیچ قدرت نظامی در دنیا امروز این توان و اقتدار را ندارد ـ حتی اگر هم پیمان هم شوند ـ که از نظر نظامی به ما ضربه بزنند. هیچ اتحادی در این رابطه میان آنها وجود ندارد. آنها دوست ندارند در یک انبار باروت کبریت بیندازند! اما اگر روزی یک دیوانه ای تصمیم به یک جنجال آفرینی و حمله نظامی بگیرد، شما به شهادت مانورهایی که تنها بخش کوچکی از توانمندی نظامی ما را نشان می دهد خواهید دید که با قدرت زیادی برای دفاع نظامی از خودمان مجهز هستیم. قدرت نظامی برای ما در درجه آخر است. ما معتقدیم در آنچه که به پرونده هسته ای مربوط است کاملا راحل های دیپلماتیک وجود دارد و جنگ به نفع هیچ کس نیست. اما اگر آنها روزی تصمیم بگیرند جنگی را به ما تحمیل کند، قطعا برنده این جنگ ما خواهیم بود.

برداشت از صندوق ذخیره ارزی

در طول ماههای اخیر و پس از روی کار آمدن دولت جدید بارها بحث "برداشت بی رویه" دولت از حساب صندوق ذخیره ارزی مطرح شده. کمیسیون برنامه و بودجه گمان می کند این روند چقدر می تواند در افزایش آسیب پذیزی اقتصاد ایران در برابر تحریم های احتمالی موثر واقع شود؟
ما برداشت بی رویه از حساب صندوق ذخیره ارزی را قبول نداریم. برداشت هایی که انجام شده، از طریق مجلس مسیر خود را طی کرده و هر کدام آنها دلیل و منطق خود را دارد. هم دولت و هم مجلس آگاهانه می دانستند که کجا و چه مقدار از حساب صندوق ذخیره ارزی برداشت کنند. برداشت از حساب ذخیره ارزی در هر حال منجر به کاهش توان اقتصادی و کاهش توان مالی ما نشده است، بلکه اگر در جایی ما از حساب ذخیره ارزی برداشت کرده ایم در جای دیگر قوتی برای خود بوجود آورده ایم.

چه قوتی؟
یا در زمینه تولید بوده، یا در ذخیره سازی و استحکام سازی و یا در پیشگیری از وقوع برخی از سوانح و حوادثی که ممکن بود در اقتصاد ما بخصوص در بخش کشاورزی لطمه بزند. ما در جهت تقوت و استحکام پایه های اقتصادی کشور از حساب ذخیره ارزی برداشت کرده ایم. برداشت نکرده ایم که دود شود و به هوا برود.

در رابطه با برداشت از حساب ذخیره ارزی در مساله بنزین چطور؟
حتی در رابطه با بنزین ما بخشی از ذخایر انرژی و سوخت خود را از این طریق تامین و برای روز مبادا کاملا خود را آماده کرده ایم.

گمان می کنید مردم امروز چقدر آمادگی پرداخت بهای تحریم های اقتصادی احتمالی را در زندگی روزمره خود دارند؟
ملت ما به همین شیوه و روشی که دارد جلو می رود، ادامه می دهد و اتفاق خاصی در زندگی مردم نخواهد افتاد. آمادگی تحریم بطور بالقوه در ملت ما وجود دارد. هر جا که احساس کنند به خاطر منافع ملی و نظام باید رفتاری از خود نشان دهند، این کار را انجام می دهند. ما هیچ نگرانی از جدیت مردم نداریم.