تعلیق بخشی از غنی سازی برای مدت معین

 ۵ شهریور ۱۳۸۵

رضا طلایی نیک، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اسلامی، در گفتگو با "روز" با اشاره به اظهارات اخیر محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس اسلامی که گفته بود "ممکن است ملت از دولت سلاح اتمی بخواهد"، معتقد است در شرایط حال حاظر "کم گویی مسئولان ذی ربط" بهترین گزینه برای برون رفت از بحران جاری است. طلایی نیک، اظهاراتی از قبیل سخنان امام جمعه موقت تهران که از احتمال "فرود آمدن موشک های جمهوری اسلامی بر قلب تل آویو" گفته بود را نیز در راستای "صیانت از حقوق هسته ای و امنیت ملی ایران" ندانسته و به صاحبان تریبون ها توصیه می کند که در شرایط فعلی "سنجیده تر" موضع گیری نمایند. طلایی نیک با اینکه احتمال وقوع یک حمله نظامی هدفمند و پیشگیرانه به مراکز نظامی و استراتژیک ایران را از سوی ایالات متحده یا اسرائیل قوی نمی داند اما در عین حال وقوع هر پیشامدی را در این مسیر ممکن عنوان کرده و بر لزوم آمادگی دفاعی ایران در برابر هر گونه حمله احتمالی نظامی تاکید می کند.

تعلیق مدت دار غنی سازی

آقای طلای نیک، در این چند روزی که خبر از تحویل پاسخ تهران به بسته پیشنهادی غرب در رابطه با پرونده هسته ای گذشته، هنوز آن طور که باید در این زمینه با شفافیت سخنی گفته نشده است. کمیسیون امنیت ملی محتوای این پاسخ را چطور ارزیابی می کند؟
محتوای پاسخ ایران به بسته پیشنهادی اروپا را باید مسولان ذی ربط اعلام کنند. افکار عمومی در انتظار اطلاع یابی از پاسخ کامل و محتوایی ایران به بسته پیشنهادی اروپاست.

خب چهارچوب کلی پاسخ جمهوری اسلامی به اروپا چه هست؟
چهارچوب کلی آن آمادگی برای مذاکره و نیل به تفاهم در محورهای پیشنهادی اروپا است.

در کدام محورها؟
ایران در تمام محورهای پیشنهادی اروپا برای مذاکره و تفاهم نهایی با رفع برخی ابهامات و اصلاحات خاصی اعلام آمادگی کرده است. ایران با اعلام آمادگی برای از سر گیری مذاکرات و انعطاف طرفین، فرصت جدیدی را جهت پیدا کردن راه حل دیپلماتیک پرونده هسته ای خود ایجاد کرده است.

مساله "تعلیق غنی سازی" که همواره دغدغه اصلی غرب در این رابطه بوده در پاسخ تهران بالاخره به چه شکل آمده است؟
جهت گیری ایران در مورد تعلیق غنی سازی، شفاف شدن محدوه و مدت آن است.

یعنی چه؟
در صورت حفظ حقوق هسته ای ایران برای امکان برخورداری در آینده و حفظ مرحله تحقیق و توسعه در وضعیت موجود برای امکان مشارکت با سایر کشورها یا تعلیق در مقیاس تجاری، صنعتی، در روند مذاکره ایران ابراز تمایل کرده است.

یعنی به هر حال تعلیق مقطعی غنی سازی؟
در واقع تعلیق در مقیاس تجاری، صنعتی و تولید انبوه برای اعتمادسازی بیشتر می تواند طبق آمادگی ایران در مذاکرات به شرط تعیین محدوده و مدت آن و سایر تضمین های متقابل بررسی شود.

در واقع تعلیق غنی سازی در یک محدوه زمانی. درست است؟
تعلیق بخشی از غنی سازی برای مدت معین در صورت برآورده شدن شرایط به صورت تعهدات و تضمین های متقابل و جامع.

کلیات این تعهدات در پاسخ تهران به بسته پیشنهادی اروپا چه هست؟
ابعاد حقوقی، اقتصادی، تکنولوژیکی و تا حدودی سیاسی و امنیتی دارد.

در پیوند مستقیم با پرونده هسته ای، روابط آتی تهران و واشنگتن مطرح است. گمان می کنید ادامه این روند چه تاثیرات احتمالی می تواند بر این روابط بگذارد؟ این پاسخ در واقع سخن گفتن مستقیم با واشنگتن نیست؟
به هر حال ایران در این مرحله پاسخ بسته اروپا را علاوه بر پنج کشور دیگر، به نماینده واشنگتن، یعنی سوئیس به عنوان حافظ منافع امریکا در ایران ارائه داده است. در صورت تغییر رفتارهای امریکا و خارج شدن از جایگاه برتری طلبی و امتیاز گیری امکان تعامل ایران با امریکا وجود خواهد داشت.

با توجه به شرایط منطقه، وضعیت فعلی کابینه نئوکان ها در داخل ایالات متحده، و نوع تعامل مسکو و پکن با مساله پرونده هسته ای جمهوری اسلامی، به نظر کمیسیون امنیت ملی چقدر واشنگتن آماده همراهی با چنین روندی خواهد بود؟
در صورت کاهش همراهی اروپا و چین و روسیه با امریکا، امریکا مواضع خود را نسبت به ایران تعدیل خواهد کرد. اما در صورت همراهی اروپا و چین و روسیه همانند گذشته، امریکا زمینه تعامل را با ایران کاهش خواهد داد.

بخشی از دیپلماسی تهران هماره بر حساب ویژه باز کردن بر مسکو و پکن بوده است. امروز گمان می کنید تا چه حد می توان به همراهی و اعمال نفوذ این دو کشور در مورد پرونده هسته ای جمهوری اسلامی دل بست؟
مسکو به دنبال طولانی تر شدن و تداوم چالش در پرونده هسته ای ایران است. چون منافع روسیه در تداوم و چالش دار ماندن پرونده هسته ای ایران ارزیابی می شود. چین، تلاش زیادی را برای پیشگیری از فضای تحریم و تهدید در پرونده هسته ای ایران اتخاذ کرده اما در صورت تشدید فشارهای امریکا به چین، همانند مرحله اخیر، این کشور نیز شاید گرایش بیشتری به امریکا نشان دهد.

با این وضعیت، دیپلماسی جمهوری اسلامی در تعامل با مواضع روسیه و چین به چه شکل می تواند تعریف شود؟
ایران نمی تواند همه سیاست های خود را با اتکا به کشورهای دیگر در پرونده هسته ای دنبال کند. البته زمینه تعامل و استفاده از موقعیت چین و روسیه و حتی برخی از کشورهای اروپایی برای تعادل بخشیدن و ایجاد انعطاف در پرونده هسته ای به طور نسبی وجود دارد.

با توجه به افتتاح مجتمع تولید آب سنگین اراک که در روزهای گذشته در برخی رسانه های منتسب به جریان های نزدیک به دولت با عنوان "دومین خبر خوش هسته ای" انتشار یافته بود، گمان می کنید که این اقدام چه تاثیری بر مذاکرات احتمالی آتی با اروپا داشته باشد؟
در مورد موفقیت جمهوری اسلامی ایران در راه اندازی کامل خط تولید مجتمع آب سنگین اراک در روزهای آینده اخباری منتشر خواهد شد. این پروسه نشان دهنده بومی بودن فن آوری هسته ای در ایران است. این اقدام نشان می دهد بخش پایه غنی سازی یعنی دانش هسته ای را نمی توان در ذهن و دانایی و خلاقیت پژوهشگران و دانشمندان تعلیق کرد. این مساله قطعا با واکنش های مثبت و منفی همراه خواهد بود و به همین منوال می تواند تاثیرات گوناگونی نیز بر روند مذاکرات و چانه زنی ها با اروپا داشته باشد.