گزارش روز پنج شنبه آژانس بین المللی انرژی اتمی واقعیتی را تایید کرد که بر همگان آشکار بود و آن هم اینکه ایران به جای توقف غنی سازی اورانیوم، آن را گسترش داده است.
این گزارش هم به شورای آژانس بین المللی انرژی اتمی و هم به شورای امنیت سازمان ملل فرستاده شده است و انتظار می رود، شش کشور قدرتمند جهان هم رایزنی های خود را درباره چگونگی افزایش فشارها بر جمهوری اسلامی ایران، هفته آینده در لندن آغاز کنند.
بسیاری از کشورهای غربی بر این باورند که احتمالا ایران به طور مخفیانه به دنبال دسترسی به سلاحهای اتمی است. به همین خاطر هم جامعه بین المللی در پی محدود کردن برنامه اتمی ایران است؛ به خصوص غنی سازی اورانیوم که هم می تواند برای تولید سوخت نیروگاه های هسته ای و هم برای تولید بمب اتمی بکار رود.
ایران می گوید تمامی فعالیت های هسته ای آن کشور صلح آمیز است. مقامات ایرانی گفته اند آماده اند در چارچوب مذاکرات، تضمین کنند که به دنبال سلاح هسته ای نخواهند رفت. در عین حال رهبران ایران هر گونه پیش شرط را برای آغاز مذاکرات رد کرده اند.
احتمال تحریم های گسترده
مارک فیتزپاتریک، کارشناس ارشد امور خلع سلاح موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک در لندن، معتقد است که ایران اکنون با احتمال تحریم های گسترده تری مواجه می شود.
وی می گوید: «شورای امنیت سازمان ملل دور دیگری از تحریم ها را علیه ایران بررسی خواهد کرد.»
به گفته او شورای امنیت در قطعنامه ماه دسامبر گذشته مشخصا اعلام کرد که اگر ایران مهلت ۶۰ روزه سازمان ملل را برای توقف غنی سازی اورانیوم نادیده بگیرد بر اقدامات شورای امنیت افزوده می شود.
در ۲۳ ماه دسامبر گذشته شورای امنیت سازمان ملل بات صدور قطعنامه ای، تحریم های محدودی را علیه ایران وضع کرد.
این قطعنامه به دنبال چندین هفته بحث و جدل به تصویب رسید که ظاهرا ناشی از مخالفت های چین و روسیه با تحریم های اقتصادی بود. چین و روسیه از اعضای دایمی شورای امنیت، دارای روابط اقتصادی با ایرانند و هر دو کشور نیز بر نیاز به یافتن راه حل دیپلماتیک در بحران کنونی تاکید کرده اند.
توافق دور از دسترس
شانون کایل، کارشناس ارشد انستیتوی بین المللی صلح استکهلم، شک دارد که اعضای شورای امنیت بتوانند به خاطر مخالفت های احتمالی چین و روسیه بر سر تحریم های شدیدتری علیه ایران به توافق برسند.
آقای کایل می گوید: «به خاطر مسائل اقتصادی و استراتژیک چین و روسیه حاضر نخواهند شد تحریم هایی را بپذیرنند که واقعا جنبه تنبیهی داشته باشد.»
اما آقای فیتزپاتریک می گوید که ادامه رسیدگی به پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت «آرام و دردناک» خواهد بود؛ با این حال وی بر این باور است که چین و روسیه با وضع تحریم های بیشتر علیه ایران موافقت خواهند کرد.
فیتزپاتریک می گوید: «آنها به اجرای تحریم های که روابط اقتصادی و استراتژیکشان را با ایران به خطر بیندازد علاقه ندارند. آما در عین حال روابط مهم استراتزیکی با آمریکا و اروپا دارند و می خواهند جزیی از راه حل باشند. آنها می خواهند در صحنه بین المللی نقش ایفا کنند.»
فشارهای مضاعف
در ماه های اخیر، فشارهای خارج از دایره سازمان ملل نیز بر ایران افزوده شده است. آمریکا محدودیت هایی را برای برخی از بانک های ایرانی ایجاد کرده و شماری از بانک های اروپایی هم روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران محدود کرده اند. ناظران معتقدند که به دنبال نادیده گرفتن مهلت سازمان ملل از سوی ایران، این گونه اقدامات نیزعلیه ایران فزایش خواهد داشت.
همزمان و علی رغم همه فشارها، مقامات ایرانی گفته اند که به فعالیت های هسته ای حساس خود ادامه می دهند. در ماه ژانویه، آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران گفت که ملت ایران از حقوق هسته ای خود صرف نظر نمی کند و مقامات هم حق ندارند ملت را از این حق خود محروم کنند.
آقای کایل، کرشناس هسته ای می گوید: «به دشواری می توان پیش بینی کرد که بحران هسته ای بر سر برنامه اتمی ایران به کجا می انجامد.بدیهی است که احتمال اقدام نظامی وجود دارد. شاید از سوی امریکا یا اسراییل و این در صورتی است که ایران به قابلیت تولید بمب اتمی دست یابد . اما فکر می کنم هنوز برای دیپلماسی فرصت هست. ایران قابلیت تولید سلاح اتمی را تا سال ۲۰۰۹ یا ۲۰۱۰ میلادی نخواهد داشت.»
دیپلماسی یا جنگ؟
دولت جرج بوش رییس جمهوری آمریکا گفته است که برای مقابله با برنامه هسته ای ایران تمامی گزینه ها، در دستورکار قرار دارد . گرچه مقامات ارشد آمریکا گفته اند که به دیپلماسی پایبندند.
مقامات آلمانی هم گفته اند که همچنان امیدوارند که ایران در صورتی که نشان دهد واقعا خواستار مذاکره است،
به میز مذاکره باز گردد.
آقای فیتزپاتریک کارشناس انستیتوی مطالعات استراتژیک می گوید انتظار دارد که در هفته های آینده تلاش های دیپلماتیک از سوی دوطرف درگیر در بحران هسته ای افزایش یابد.
وی می افزاید: «اشاره هایی از سوی ایران برای توقف فعالیت هایی که شورای امنیت خواستار آن بود، دیده شده است. از سوی دیگر آمریکا با توافقی که با کره شمالی داشت، نشان داد برای گفت و گو با کشورهایی که دشمن محسوب می شوند انعطاف پذیری دارد.»
گزارش آزانس بین المللی انرژی اتیم در حالی منتشر شد که در داخل ایران نگرانی ها درباره هرینه رویارویی با غرب افزایش یافته است.
چندو روز پیش سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی با انتشار بیانیه ای از ایران خواست فعالیت های هسته ای حساس خود را متوقف کند تا جلوی تصویب قطعنامه دیگری علیه ایران از سوی سازمان ملل گرفته شود.
|
