مذاکره با دشمنان

 

 

واشنگتن- طی دو هفته گذشته، ایالات متحده آمریکا موافقت خود با مذاکره با مقامات عالی رتبه ایران و سوریه و حرکت در جهت برقراری روابط دیپلماتیک رسمی با کره شمالی را اعلام کرد.

آیا دولت بوش با دشمنان خود نرم شده است؟

اما خانم رایس تا همین اواخر بر سیاست خارجی دولت بوش در زمینه عدم مذاکره دیپلماتیک با ایران، سوریه و کره شمالی تاکید می کرد. به گفته او: "این دیپلماسی نیست، این باجگیری است."

مقامات دولتی اصرار دارند که پیشنهاد روز چهارشنبه برای مذاکره با ایران و سوریه در مورد عراق به معنی تغییر سیاست نیست. تونی اسنو گفت: "شکافی به وجود نیامده است. بعضی شرکت آمریکا در یک اجلاس منطقه ای را تغییر سیاست میدانند؛ اما این چنین نیست."

اما متخصصان، منتقدان و دیپلماتهای سابق موافق نیستند، و میگویند دولت متوجه شده که نباید فقط با دوستان خود مذاکره کند. حتی خانم رایس نیز گشایش باب مذاکره با ایران وسوریه را " یک ابتکار دیپلماتیک" خواند.

دانیل سرور، معاون موسسه صلح و دیپلمات سابق در گروه تحقیق عراق، گفت: "مسئله این نیست که محور شرارت از میان رفته؛ بلکه مفهوم آن تغییر کرده است. برای رسیدن به هدف اگر لازم است باید مذاکره نیز کرد."

دو جناح داخل دولت، از یک طرف دیپلمات های وزارت خارجه که گاهی رهبری آنها را خانم رایس برعهده داشت، و آنانی که دنبال منزوی کردن دشمنان بودند به رهبری دیک چنی و سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل جان بولتون، مدتها با هم اختلاف نظر داشتند. در سالهای منتهی به جنگ عراق و سالهای پس از آن طرفداران انزوا غالب بودند. اما نتایج انتخابات ماه نوامبر، به همراه وضعیت دشوار عراق و علاقه شدید به کسب موفقیت در سیاست خارجی، راه را برای طرفداران مذاکره باز کرد. یک مقام ارشد دولتی و طرفدار مذاکرات محدود با دشمنان گفت: "این طور نیست که یکدفعه حرف ما را قبول کنند. بلکه به نظر میرسد که توجه بیشتر به موفقیت محدود این رویکرد معطوف میشود."

در یک مهمانی شام و سخنرانی در سه شنبه شب، طرفداران مذاکره جمع بودند. هنری کیسینجر، جان نگروپونته و رابرت گالوچی. اینها مدافعان سیاست واقعگرا بودند. در صف اول آنها جیمز بیکر قرار داشت که خطاب به شوندگان گفت: "آمریکا باید آماده شود تا با دشمنان خود مذاکره کند."

تندروهای محافظه کار، چه در داخل یا خارج دولت از خانم رایس انتقاد میکنند. در مورد کره شمالی، سه ماه پس از پیشنهاد خانم رایس به شورای امنیت برای تحریم کره شمالی، او از برلین به آقای بوش زنگ زد تا اجازه عقد قرارداد با کره شمالی در زمینه اتمی را بگیرد. او با این کار تمامی رده های دولتی را که در گذشته باعث توقف مذاکرات میشدند دور زد.

روز چهارشنبه وزارت امور خارجه اعلام کرد که در پی توافق با کره شمالی، دو کشور مذاکره برای عادی سازی روابط را آغاز خواهند کرد. در مورد ایران و سوریه نیز خانم رایس از همین روش استفاده کرد. در هفته های منتهی به چرخش روز سه شنبه، او با باقی مقامات دولتی در زمینه محکوم کردن مداخله ایران در عراق همصدا بود و آنرا غیر قابل تحمل میخواند.

یک مقام دولتی گفت این سخنان تند پاسخی بود به منتقدانی که خانم رایس را متهم به نرمش میکردند. از طرف دیگر این سخنان به آمریکا کمک کرد تا هنگام مذاکره با ایران و سوریه در موضع قدرت قرار بگیرد.

یک مقام دولتی گفت: "دولت آمریکا اکنون احساس میکند که اهرم فشار را در اختیار دارد. مردم میپرسند چه چیز تغییر کرده است؟ این آن چیزی است که تغییر کرده."

اما معلوم نیست دولت بتواند صادقانه به این چرخش تمام عیار دست بزند. در حال حاضر مقامات دولتی میگویند برنامه ای برای مذاکره دوجانبه با ایران وسوریه ندارند. اما در مورد کره شمالی نیز همین را میگفتند و اینکه آمریکا فقط در چارچوب مذاکرات شش جانبه حاضر به مذاکره است، در حالیکه عملا مذاکرات دوجانبه در جریان بود. اما عده زیادی در داخل دولت باور نمیکنند آقای چینی به این سرعت تغییر عقیده داده باشد. پس خانم رایس باید سریعا به نتیجه برسد. آقای لی همیلتون، که از مدافعان گفتگو با ایران و سوریه است، گفت: "نمیتوانیم انتظار معجزه داشته باشیم. تلاشها باید تداوم داشته باشند. دیپلماسی موفق نیازمند زمینه سازیهای دقیق و پیگیری های گسترده است."

منبع: نیویورک تایمز